ANG PAG - IBIG ni Emilio Jacinto

       Sa lahat ng damdamin ng puso ng tao ay wala nang mahal at dakila na gaya ng pag - ibig.
Ang katuwiran, ang katotohanan, ang kabutihan, ang kagandahan, ang may kapal at ang kapwa tao ay siya lamang mangyayaring maging sanhi ng pag - ibig, siya lamang ang makapagpapabukal sa loob ng tunay at wagas  na pag - ibig. Kung ang masama at matuwid ay ninanasa rin ng loob, hindi ang pag - ibig ang siyang tunay na may udyok kundi ang kapalaluan at ang kasakiman
       Kung ang pag - ibig ay wala, ang mga bayan ay hindi magtatagal at kara- karakang mapapawi sa balat ng lupa ang lahat ng pagkakapisan at pagkakaisa, at ang kabuhayan ay matutulad sa isang dahaon ng kahoy na niluoy ng init at tinangay ng hanging mabilis..
      Ang tunay na pag - ibig ay walang iba kundi yong makakaakay sa tao sa mga dkilang gawa sukdulang ikawala ng buhay sampu ng kaginhawaan.
      Ngunit ang kasakiman at ang katampalasanan ay nag aayo ring pag - ibig kung minsan, at kung magkagayon na ay libu - libong mararawal na kapakinabangan ang nakakapalit ng ga - patak na pagkakawanggawa na nagiging tabing pa man din ng kalupitan at ng masakim na pag - iimbot sa aba ng mga bulag na isip na nararahuyo sa ganitong pag - ibig. 
      Ang pag - ibig, wala na kundi ang pag - ibig na tanging binabalungan ng matatamis na alaala sa nagdaan at nang pag - asa naman sa darating. Sa malawak na dagat ng ating mga kahirapan at pagkadusta, ang pag - ibig ang siyang nagiging dahilan lamangkung kaya natin minamahal pa ang buhay.
      Kung ang magulang ay walang pag - ibig sa anak, sino ang magbabatang mag - iiwi sa mga sanggol?At mabubuhay naman kaya ang mga anak sa sarili lamang nila?Kung ang anak naman kaya ay walang pag - ibig sa magulang, sino ang magiging alalay sa katandaan? Ang kamatayan ay lalo pang matamis kaysa buhay na parang matandang nangangatal ang tuhod at nanlalabo ang pagod na mga mata ay wala nang malingapang mag- aakay at makaaaliw sa kanyang kahinaan.
     Ang pagkaawa sa ating mga kapwa na inilugmok ng sawing kapalaran hanggang sa tayo'y mahikaya't na sila'y bahaginan ng kaunting kaluwagan; ng ating pagtatanggol sa naaapi hanggang sa isapanganib at damayan natin ang ating buhay; ang pagkakawanggawa sa lahat kung tunay na umusbong sa puso, alin ang pinagbubuhatan kundi ang pag - ibig?
      Ang tunay na pag - ibig ay walang ibubunga kundi ang tunay na ligaya at kaginhawahan; kalinpama't sapin - sapin ang dusang pinapasan ng mga bayani, at ang kanyang buhay ay nalipos ng karukhaan at lungkot, ang dahilan ay sapagkat hindi ang tunay na pag - ibig ang naghahari kundi ang taksil na pita sa yama't bulaang karangalan.
       Sa aba ng mga bayang hindi pinamamahayan ng wagas at matinding pag - ibig!
       Sa pag - ibig nunukal ang kinakailangang pagdadamayan at pagkakaisang magbibigay ng di maihahapay na lakas na kailangan sa pagsasanggalang ng matuwid.
       Sa aba ng mga bayang hindi pinamamahayan ng pag - ibig at binubulag ng hamak ng pagsasarili. Ang masasama'y walang ibang ninanasa kundi ang ganitong kalgayan. Gumagawa ng dan tungo sa pag aalitan, kaguluhan, pagtataniman at pagpapatayan sapagkat kinakailangan ng kanilang kasamaan. Ang hangarin nila ay mapagbuklod - buklod ang mga mamamayan upang kung mahina at dukha dahil sa pag - iiringan, sila ay makapagpapasasa sa kanilang kahinaan at karupukan.
         Oh! sino ang makapagsasalaysay ng mga himalang gawa ng pag - ibig?
          Ang pagkakaisa na siya niyang kauna - unahang bunga ay siyang lkas at kabuhayan, at kung nagkakaisa na't nag iibigan ang lalong malaking hirap ay magaang pasanin, at ang muling ligaya'y matimyas na malalasap. Kung bakit nangyayari ang ganito, ay di matataos ng mga pusong hindi nakadarama ng tunay na pag - ibig.
          At upang mapagkilalang magaling na ang pag - ibig ay siyang naging susi at mutya ng kapayapaan at ligaya, ikaw na bumabasa nito, mapagnanakaw mo kya, mapagdadayaan o matatampalasan mo kaya ang iyong ina't mga kapatid? Hindi, sapagkat sila'y iniibig at sa halip ay dadamayan mo ng iyong dugo at sampung buhay kung sila'y nakikitang inaapi ng iba.
          Gayundin naman, kung ang lahat ay mag - iibigan at magpapalagayang tunay na magkakapatid, mawawala ang lahat ng mga pag - aapihan na nagbibigay ng madlang pasakit at di - mabatang kapaitan.
           Kung ang pag - ibig sa kapwa ay wala, nilulunod ng malabis na pagsasarili ang magagandang akala. Ipalalagay na may tapat na nais at tatawagin na marurunong ang mabuting magparaan upang magtamasasa dagta ng iba at ituturing na hangal yaong marunong dumamay sa kapighatian at pagkaapi ng kanyang mga kapatid.
          Maling mga isip at ligaw na loob ang nanambitan sa mga hirap na tao na inaakalang walang katapusan! Sukat ang matutong magmahal at manariwang muli sa mga puso ang wagas na pag - ibig sa kapwa at ang tinatawag na bayan ng hinagpis ay matutulad sa  tunay na paraiso.